Sveti Sava - Svjetlost Crne Gore i svih srpskih prostora

U Domu kulture u Baru održana je Svetosavska akademija. Tradicionalni događaj, uz bogat kulturno-umjetnički program, u sali ispunjenoj do posljednjeg mjesta, organizovala je Pravoslavna crkvena opština Bar.

Pozdravnim slovom obratio se Mitropolit crnogorsko-primorski g. Joanikije, čestitajući dolazeći praznik i naglašavajući da je prirodno da “ovakvim duhovnim svečanostima, riječima naših najmudrijih glava i bogougodnom pjesmom i radošću proslavimo spomen na Svetog Savu”, prenosi Bar.info.

“Njegova ličnost i djela svijetle i dan danas i ne gube ništa od svoje slave, jer vrijeme ne može narušiti netruležnu svjetlost Hristovu i Božiju u koju se Sveti Sava obukao. Još za života bio je svjetilnik svoga roda i apostol Hristov, a poslije upokojenja veliki čudotvorac i naš zastupnik pred prestolom Božijim. Pred nama je ličnost koja ima vaseljensku širinu duha i ugled u cijeloj pravoslavnoj vaseljeni, ali ga srpski narod slavi kao svoga duhovnog roditelja i nebeskog zastupnika”, kazao je Vladika Joanikije.

Istoričar književnosti, prof. dr Milo Lompar, u svojoj besjedi je, između ostalog, ukazao na nemjerljiv značaj djela Svetog Save u istoriji i kulturi srpskog naroda.

“Iako je srpska istorija počela ranije, iako su tragovi srpske kulture zapretani u prethodnim vjekovima, činjenica je”, naglašava Lompar, ”da u našem iskustvu pojava Svetog Save obilježava jedan utemeljujući i novi početak, a početka nema bez onoga što je učinio Sveti Sava u različitim sadržajima naše kulture i istorije”. I to, po riječima prof. Lompara, na dva načina – iz istorijske i eshatološke perspektive.

“Istorijska je naše kretanje u vremenu, a eshatološka naše kretanje iz vječnosti. Ta dva kretanja su suprotnosmjerna, ali se sreću u izuzetnim ličnostima, trenucima kulturnog i nacionalnog prepoznavanja njihovog dejstva”, kazao je Lompar.

Sveti Sava je, ističe Lompar, prvi u svemu.

“Obilježio je početak Srpske crkve na način da traje dok je srpskog naroda i pamćenja u kojem se on pojavljuje, a obilježio je i jedan poseban trenutak u našem pravnom životu. Donio je Zakonopravilo i napravio pravni sistem koji je obilježio nemanjićku državu. To je bilo nešto moderno i nešto što i danas ima svoje životno dejstvo”, naveo je Lompar, osvrnuvši se i na to da je “Sveti Sava obilježio početak srpske umjetnosti, dovodeći slikare iz Soluna, koji su na veličanstven način obilježili visoki trenutak duhovnosti i vizantijske i srpske spiritualnosti u Studenici, Žiči i Mileševi”.

“Donio je autokefalnost srpskoj arhiepiskopiji, po tu autokefalnost otišao Nikeju i u isto vrijeme krstio Stefana Prvovenčanog i ovjenčao ga krunom pravoslavnom, kao činjenicom koja ga zauvijek označava kraljem srpskih i primorskih zemalja. Postavio je pravoslavne manastire na Prevlaci, u Stonu, napravio eparhije na Kosovu i Metohiji, dao izraz i duhovni lik narodu, ušao u njegovo pamćenje u narodnoj poeziji i predanju i ušao u njegovu literaturu u srednjevjekovnom spisu velikog spiritualiste Domentijana i životnog realiste Teodosija”, nadahnuto je kazivao Lompar.

Prof. dr Lompar je istakao da je na početku te književnosti, Sveti Sava opisao život svog oca Simeona i pokazao da ne stvara samo otac sina, nego, u njegovom slučaju, sin iznova stvara oca, jer se kreću jedan u istorijskom, a drugi u eshatološkom poimanju vremena, baš onako kako je u Jevanđelju zapisano.

Brojna publika ovacijama je ispratila nastupe Danice Crnogorčević, hora Sabornog hrama, Folklornog ansambla KUD-a Sveti Jovan Vladimir, narodnog guslara Željka Bugarina, harmonikaša Petra Balabana i polaznika Škole vjeronauke u Baru.

Medijatori na Svetosavskoj akademiji su bili dr Dijana Marojević, profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu i glumac Pavle Ilić.