Cetinje: Kako je od Kralja Aleksandra napravljen "Njegoš s petokrakom" , na radost pogrebnog preduzeća
PRIREDIO: Goran Ćetković
Monumentalni Meštrovićev spomenik zaslužnom Cetinjaninu Kralju Aleksandru Ujedinitelju srušili su okupatori i domaći izdajnici početkom okupacije 1941. Od postamenta je posle rata izrađena skalamerija posvećena Njegošu, sa neprikladnom, ali neizbježnom i dominirajućom petokrakom, tek da se popuni nastala "praznina" ispred Kraljeve rodne kuće i dvora kralja Nikole.
Početkom 90-tih, prodat je pogrebnom preduzeću.
Na sjednici Gradskog vijeća na Cetinju, 18. juna 1938. jednoglasno je odlučeno da se "na trgu kralja Aleksandra ustupi potrebno zemljište" Odboru za podizanje spomenika blaženopočivšem kralju Aleksandru Prvom Ujedinitelju.
Spomenik je u bronzi izradio čuveni vajar Ivan Meštrović, a prema oskudnim podacima i "preživjelim" fotografijama, procjenjuje se da je spomenik bio visok čak 9 metara.
Jedan od prvih poslova okupacionih italijanskih trupa i njihovih federalističkih satrapa 1941. godine bio je, pogađate - eliminisanje ovog spomenika, paralelno uz ukidanje svih drugih tradicionalnih srpskih obilježja na Cetinju. Pod okriljem noći 20/21. jula 1941. godine, spomenik je naprasno nestao, a postament visine četiri metra je ostao da svjedoči o njegovom postojanju, da bi po "oslobođenju" 1945. godine bio potpuno demontiran.
Za sada nepoznati autor, od tog materijala 1951. godine gradi "spomenik" Njegošu, uz neizbježnu petokraku na vrhu skalamerije. Spomenik je bio dio "proslave" 100-godišnjice smrti velikog Njegoša.
Nalazio se ispred rodne kuće kralja Aleksandra i dvora kralja Nikole.
Početkom 90-tih godina, spomenik je prodat radionici za izradu grobnica u Trebinju, što govori o stvarnim umjetničkim i idejnim vrijednostima ove neprirodne mermerne postavke.
Bronzani spomenik Kralja Aleksandra I, nestao je netragom još 1941. godine.
O spomeniku je u više navrata pisao i govorio neumorni cetinjski istraživač i publicista Jovan Markuš, kao i počivši istoričar Predrag Vukić.
www.s-medijicg.com
