Slučaj Spičanović-Mijajlović raskrinkava privatnu mafijašku državu

U vrijeme dugogodišnje vladavine režima Demokratske partije socijalista Mila Đukanovića, institucije države Crne Gore bile su duboko upregnute u partijske i lične interese. Policija, službe bezbjednosti i medijske strukture funkcionisale su kao instrumenti kontrole, a ne kao zaštitnici zakona i građana. Upravo to se, prema navodima Specijalnog državnog tužilaštva (SDT), najplastičnije vidi u slučaju biznismena Aleksandra–Aca Mijajlovića i bivšeg visokog policijskog i obavještajnog službenika Draga Spičanovića.

Ovaj slučaj, koji potresa javnost, predstavlja sliku sistema u kojem su se zloupotrebljavali resursi države – od policijskih baza podataka do medija – radi zaštite privatnih interesa, uhođenja građana, pa čak i ličnih hira. Radi se, kako ističu analitičari, o još jednom dokazu da je Crna Gora u vrijeme DPS-a funkcionisala kao privatna država partijske elite i bliskih biznismena.

Blokada imovine i sumnje na zloupotrebu položaja
Prema navodima portala Adria, Specijalno državno tužilaštvo je 9. oktobra ove godine blokiralo imovinu bivšem šefu kontraobavještajne službe Agencije za nacionalnu bezbjednost (ANB) i funkcioneru Uprave policije, Dragu Spičanoviću.

„Privremena mjera – zabrana raspolaganja, korišćenja i otuđenja nepokretnosti 9. oktobra je upisana na Spičanovićev dvosobni stan od 86 kvadrata u Baru. Naredbu je, dan ranije, izdalo Specijalno državno tužilaštvo“, navodi Adria, pozivajući se na list nepokretnosti.

Osim tog, Spičanović, prema podacima Uprave za nekretnine, nije zvanični vlasnik nijednog drugog stana u Crnoj Gori. Za razliku od njega, njegov navodni nadređeni u kriminalnoj organizaciji, biznismen Aleksandar Mijajlović, nema pod svojim imenom evidentiranu imovinu u katastru, pa mu nepokretnosti nijesu blokirane.

SDT sumnja da je Spičanović, zloupotrebom službenog položaja, Mijajloviću omogućavao pristup osjetljivim podacima Uprave policije i ANB-a, uključujući i tajne informacije. Prema tužilačkim spisima, imao je zadatak da prikuplja i dostavlja podatke o protestnim skupovima (litijama), licima saslušavanim u SDT-u, kao i da prosleđuje informacije dobijene iz unutrašnjih evidencija MUP-a i ANB-a.

Takođe se sumnja da je prenosio podatke dobijene sa Odbora za bezbjednost Skupštine Crne Gore, uključujući i materijale iz takozvane „gluve sobe“, kao i da je po nalogu organizatora obavljao druge radnje.

Odlukom sudije za istragu, i Mijajlović i Spičanović se od 5. oktobra nalaze u spuškom pritvoru, dok su neki njihovi saradnici u kućnom pritvoru.

SDT ih, pored članstva u navodnoj kriminalnoj organizaciji koja je, kako se sumnja, djelovala od 2018. do februara 2024. godine, tereti za zloupotrebu službenog položaja, odavanje tajnih podataka i uticaj na izborni proces. U dokumentima se navodi da je organizacija imala uticaj na političku i izvršnu vlast, medije i privredu.

Zloupotreba policijskih baza radi praćenja žena
Prema dokumentaciji SDT-a u koju je uvidio RTCG, u istrazi se posebno navodi i niz slučajeva u kojima su, kako se sumnja, Mijajlović i Spičanović zloupotrebljavali policijske baze podataka radi pribavljanja ličnih informacija o ženama koje su bile predmet Mijajlovićevog interesovanja.

Prema navodima iz istrage, u više navrata 2021. godine Mijajlović je putem aplikacije „WhatsApp“ od Spičanovića tražio da mu provjeri vlasništvo određenih vozila, kako bi saznao identitet žena koje su ih koristile. SDT navodi da je Spičanović, koristeći naloge drugih policijskih službenika, pristupao bazi podataka „Građanska stanja“, u kojoj se nalaze lični podaci građana Crne Gore.

Istražitelji tvrde da su ove radnje dokumentovane prepiskama i izvještajima Specijalnog policijskog odjeljenja. U pojedinim komunikacijama, kako se navodi, sadržani su komentari koji ukazuju na nedolično i nemoralno ponašanje, što dodatno oslikava zloupotrebu službenog položaja i moralnu izopačenost sistema koji je takve pojave tolerisao.

Prema dokumentima SDT-a, u komunikacijama se pominju i drugi akteri, uključujući bivšeg ministra odbrane i funkcionera DPS-a Predraga Boškovića, koji se, prema navedenim porukama, uključivao u razgovore sa Mijajlovićem. I u ovom slučaju, tužilaštvo ističe da se radilo o privatnim dopisivanjima koja se koriste kao dokaz u okviru istrage.

Kontrola medija i politički uticaj
Prema izvještaju RTCG, Specijalno državno tužilaštvo navodi da je Mijajlović, u periodu od 2018. do 2024. godine, direktno uticao na uređivačku politiku više medija u Crnoj Gori – među kojima se pominju „Standard“, „Pobjeda“, „CDM“, „Portal Analitika“, „Antena M“, „Mportal“ i „ETV“. Prema istim navodima, pojedinim medijima je davao konkretna uputstva kako treba da izgledaju tekstovi.

Ako se ovi navodi potvrde u sudskom postupku, biće to još jedna potvrda da je medijska scena u periodu DPS režima bila pod kontrolom političko-biznis struktura, a ne javnog interesa.

Simbol privatne države
Slučaj Mijajlović–Spičanović postaje više od kriminalne istrage – on je simbol epohe u kojoj je državna služba postala sredstvo ličnih interesa i kontrole društva. Ako su se, kako navodi SDT, zloupotrebljavale policijske baze, tajne informacije i mediji radi privatnih ciljeva, onda je to najjasniji dokaz koliko je duboko bio potkopan sistem institucija.

Crna Gora danas, u post-DPS periodu, mora ne samo sudski, već i moralno da rasčisti sa takvim nasljeđem – da institucije vrati građanima, a državu zakonu, a ne onima koji su je godinama koristili kao privatni posjed.