HIC RHODUS, HIC SALTA: Dervan, srpski knez u Polablju

PRIREDIO: Igor Rems

Dervan, srpski knez u Polablju – Bela Srbija (oko 631—636)
Dervan ili Drvan je bio knez Bele Srbije ili Severne Srbije u prvoj polovini 7. veka. Kao knez Srba uz reku Elbu (Labu) Drvan se u franačkim pisanim izvorima spominje u događajima vezanim za 631/32. godinu i to je za sada najstarije pouzdano ime nekog vladara srpskih plemena, a možda i najstariji pouzdani zapis o Srbima uopšte.

Srpska plemena  se u tadašnjim istoriografskim dokumentima pojavljuju kao „Urbi“, „Surbi“, "Sorbi", "Zirbi", "Zeruiani", i preduzimala su vojne upade u granične oblasti Saksonije i Tiringije.Po ranije nastalim zamislima Drvan je srpska plemena vodio i prema Južnoj Evropi.Zamisao da je Drvan predvodio Srbe na jug nema potvrdu u pisanim istorijskim izvorima.

Prema pisanju cara Konstantina VII Porfirogenita: „Pošto su dva brata nasledila od oca vlast nad [Belom] Srbijom, jedan od njih, uzevši polovinu naroda, prebegne Irakliju”, tj. prema južnoj Evropi. Ako je Porfirogenitov opis istinit onda je za donošenje tako važne odluke o seobi Srba u južnu Evropu morala biti sazvana skupština srpskih plemena. Skupština je održana verovatno oko 631. godine, a knez Drvan je izgleda bio onaj brat koga Porfirogenit spominje kao vođu Srba koji su ostali u Severnoj (Beloj) Srbiji.

U "Fredegarovoj hronici“ ("Pseudofredegarova hronika") piše da se Dervan, „knez Srba, koji su slovenskog porekla“ ("...Deruanus dux gentis Urbiorum, qui ex genere Sclavinorum erant...posle Samove pobede nad franačkom kraljevinom 631/632. godine i njihovim kraljem Dagobertom odvojio od Franaka i priključio velikom savezu slovenskih plemena kojim je vladao Samo (oko 623-658). Odluka o priključivanju Samovom plemenskom savezu je bila presudna. U Samovom plemenskom savezu Slovena, Drvanovi Srbi dobili su od (631/32) pouzdanu zaštitu od Franaka i drugih neprijatelja.

Zajedno sa slovenskim vladarom Samom, Drvan je vodio ratove koji su razbili franačku vrhovnu vlast na Sali i učvrstili političku nezavisnost Srba u toj oblasti, a to će trajati i sledećih vek i po, kada će biti utvrđena granica prema Slovenima, tj. Srbima ("Limes Sorabicus"). Godine 641. tirinški vojvoda Radulf sklopio je dogovor sa svojim istočnim susedima o istim pravima i kaznama za sve. Iz ovih događaja potiču prve poznate političke akcije srpskih plemena.

Selimir - verovatno brat kneza Drvana, (od oko 631) i savremenik cara Iraklija 610-641
Poznat i kao Nepoznati arhont ili Srpski arhont, je tako označen u ranijoj srpskoj istoriografiji jer njegovo ime nije zapisao Konstantin VII Porfirogenit. Ipak, Tibor Živković je primetio da tom prvom srpskom vladaru na Balkanu odgovara opis legendarnog kralja Selimira iz Ljetopisa popa Dukljanina. Zbog te očigledne podudarnosti sa opisom rodonačelnika prve srpske dinastije na Balkanu nije neopravdano uslovno upotrebiti za njega legendarno ime Selimir. Pored legendarnog imena možda je moguće pretpostaviti da je vladao od oko 631. do oko 652.

(Preuzeto sa www.amika.rs)

(Nastaviće se)